Dramat zagłady dziedzictwa kulturowego Afganistanu pod rządami Talibów

Afganistan, kraj bogatej historii i dziedzictwa kulturowego, stał się areną tragicznych wydarzeń pod rządami talibów. Niedawne raporty potwierdzają systematyczne niszczenie i plądrowanie starożytnych stanowisk archeologicznych, które stanowią nie tylko skarby kulturowe, lecz także źródło wiedzy o przeszłości regionu.

Według badań przeprowadzonych przez Uniwersytet w Chicago i Centrum Ochrony Dziedzictwa Kulturowego, ponad 37 stanowisk archeologicznych w Afganistanie padło ofiarą grabieży od czasu powrotu talibów do władzy w 2021 roku. Zdjęcia satelitarne analizowane przez naukowców ujawniły rozległe zniszczenia na terenie regionu Balch w północnym Afganistanie, stanowiącego niegdyś serce cywilizacji Baktrii.

Naukowcy alarmują, że skala dewastacji obejmuje stanowiska datowane na okres późnej epoki brązu i epoki żelaza, a nawet sięgające czasów sprzed 1000 roku p.n.e. Obszar Balch, bogaty w historię od czasów Imperium Achemenidów, poprzez okres Aleksandra Wielkiego, po erę rozwoju kultury islamskiej, stał się celem rabusiów, którzy nie liczą się z wartością tych dziedzictw dla przyszłych pokoleń.

Co więcej, plądrowane artefakty są nielegalnie wywożone z Afganistanu przez różne kanały, aby być sprzedawanymi na czarnym rynku lub eksponowanymi w muzeach oraz domach aukcyjnych w Europie, Ameryce Północnej i Azji Wschodniej. Ten nielegalny handel niszczy nie tylko dziedzictwo Afganistanu, lecz także obniża wartość i autentyczność zabytków na światowym rynku sztuki.

Historia dziedzictwa kulturowego Afganistanu została dotkliwie zraniona już w przeszłości, zwłaszcza za sprawą działań talibów. Ich niszczenie posągów Buddów Bamiyan w 2001 roku, które przez ponad 1500 lat były symbolem buddyzmu afgańskiego, stanowi jedno z najbardziej bolesnych wydarzeń w historii dziedzictwa światowego.

Mimo zapewnień rządu talibów o ochronie miejsc o znaczeniu historycznym, fakty mówią inaczej. Świadczy o tym także brak reakcji na doniesienia o plądrowaniu miejsc archeologicznych, które są niepokojącym sygnałem dla przyszłości dziedzictwa kulturowego Afganistanu.

W obliczu tych wydarzeń, społeczność międzynarodowa musi podjąć natychmiastowe działania, aby zapobiec dalszemu niszczeniu dziedzictwa kulturowego Afganistanu. Ocalenie tych miejsc to nie tylko obowiązek wobec przyszłych pokoleń, ale także szansa na odkrycie kolejnych tajemnic przeszłości ludzkości. Działania te powinny obejmować nie tylko wsparcie finansowe, ale także współpracę międzynarodową w celu monitorowania i ochrony afgańskiego dziedzictwa kulturowego przed rabusiami i plądrowaniem.

fot. Stanowisko archeologiczne Delbardżon 1976 r.; Marek Bero; Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Poland license.

na podstawie: Independent.co.uk