Poszukiwania.pl

Boscoreale, położone na północny zachód od Pompei, to miejsce, gdzie znajdowała się imponująca willa rzymska o nazwie Villa della Pisanella. Wulkaniczny popiół, wyrzucany podczas erupcji Wezuwiusza w 79 roku naszej ery, zakopał tę willę pod warstwą ziemi. Odkrycie willi miało miejsce podczas wielu sezonów archeologicznych, potwierdzając hipotezę istnienia willi rustica o powierzchni 1000 m2, z wyraźnie zdefiniowanym sektorem mieszkalnym i budynkami gospodarczymi. Chociaż odkryto ją już w 1876 roku, to dopiero 13 kwietnia 1895 roku odkryto pozostałości skrzyni skarbca w pomieszczeniu do tłoczenia wina.

fot. Skarb z Boscoreale; Marie-Lan Nguyen; Wikimedia Commons; domena publiczna

Skrzynia zawierała srebrne naczynia składające się z 109 elementów oraz skórzaną torbę z monetami o wartości tysiąca złotych aureusów. Wiele przedmiotów z cennych metali zostało porzuconych przez ich właścicieli podczas próby ucieczki przed erupcją wulkanu.

Większość Skarbu z Boscoreale została nielegalnie wywieziona z Włoch i później zakupiona przez barona Edmonda de Rothschilda, który przekazał go do Luwru w 1896 roku. Baron de Rothschild był francuskim przedstawicielem rodziny bankierskiej Rothschildów. Ze względu na liczbę przedmiotów, ich wagę przekraczającą 30 kg, techniczną jakość i wartość estetyczną, srebrny zestaw z Boscoreale należy do najważniejszych i najbardziej prestiżowych zestawów tego okresu.

fot. Skarb z Boscoreale; Wellcome Library, Londyn; Wikimedia Commons; Creative Commons Attribution 4.0 International.

Przypuszcza się, że przedmioty zostały celowo ukryte w magazynie przed erupcją Wezuwiusza w 79 roku n.e. Ostatnim właścicielem zestawu srebrnego była prawdopodobnie kobieta o imieniu Maxima – imię widniejące na wielu naczyniach. W pobliżu znaleziono ciało kobiety, ale nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, czy była nią Maxima. Przypuszcza się, że właścicielem willi i całej posiadłości był L. Caecilius Lucundus, bankier z Pompei, który odziedziczył bogactwo dynastii Julio-Claudia w Kampanii, oraz że był ojcem Maximy.

fot. Skarb z Boscoreale; Following Hadrian; Wikimedia Commons; Creative Commons Attribution-Share Alike 2.0 Generic license.

Opis Skarbu Skarbu z Boscoreale obejmuje 109 przedmiotów ze srebra, a także biżuterię z złota (naszyjniki, bransoletki i kolczyki) oraz ponad tysiąc złotych monet. Przedmioty z depozytu różnią się datą wykonania od IV wieku p.n.e. do I wieku n.e. Wiele ze srebrnych przedmiotów uważa się za arcydzieła rzymskiej sztuki, które mogły należeć tylko do najbardziej elitarnych warstw społeczeństwa. Kilka obiektów wydaje się także być rodowymi pamiątkami przekazywanymi z pokolenia na pokolenie. 

fot. Skarb z Boscoreale; Following Hadrian; Wikimedia Commons; Creative Commons Attribution-Share Alike 2.0 Generic license.

Najbardziej znane przedmiotów ze skarbu to:

1. Puchar Skyphos z wizerunkiem Augusta podczas kampanii wojskowej, siedzącego w otoczeniu swoich liktorów i oficerów, gdy udziela łaski błagalnym barbarzyńcom. Druga strona Skyphos przedstawia Augusta wśród bogów, takich jak Wenus, Kupidyn i Mars, reprezentujących cztery podbite prowincje.

2. Puchar Skyphos z wizerunkiem Tyberiusza podczas triumfalnego pochodu przez ulice Rzymu. Przyszły cesarz jedzie w rydwanie zaprzężonym w konie, trzymając gałązkę laurową i orli scepter. Druga strona Skyphos przedstawia Tyberiusza składającego ofiarę byka przed świątynią Jowisza.

3. Dwa srebrne kubki z dekoracją szkieletów. Oba kubki mają podobne i uzupełniające się ozdoby z reliefowymi szkieletami tragicznych i komediowych poetów oraz słynnych greckich filozofów, pod girlandą róż.

4. Para kantharoi z reliefem siedzącego dzika.

5. Para talerzy z reliefowymi medalionami z popiersiami mężczyzny i kobiety (chociaż zachowało się tylko popiersie tej drugiej).

6. Talerz z centralnym medalionem przedstawiającym personifikację Afryki. W centrum znajduje się popiersie młodej kobiety noszącej skórzaną czapeczkę słonia, trzymającej w prawej ręce aspę/kobrę, a w lewej rogiem obfitości pełnym owoców. Symbolika przedmiotów wokół kobiety i jej cechy twarzy wskazują jednoznacznie, że jest to portret pośmiertny Kleopatry Selene II, królowej Mauretanii, żony Juby II i córki Kleopatry VII z Egiptu, prawdopodobnie zamówiony przez Ptolemeusza z Mauretanii, syna Kleopatry Selene II (krótko po jej śmierci w 6/5 p.n.e.).

7. Polerowane lustro toaletowe o błyszczącym odbiciu. Dekoracja przedstawia spotkanie Ledy i Jowisza, przemienionego w łabędzia, i jest hymnem do kobiecości i zmysłowości.

8. Oinochoe bogini składającej ofiarę byka.

9. Nóż z pozłacanym centralnym kółkiem i pasami liści lotosu pochodzący z około 300 p.n.e.

fot. Skarb z Boscoreale; Syrena-Com; Wikimedia Commons; Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported, 2.5 Generic, 2.0 Generic i 1.0 Ogólne.

Monety Rzymskie: Formalne badania monet nie zostały przeprowadzone przed ich rozproszeniem na rynek, i jak to często bywa, bardzo możliwe, że lista opublikowana w 1909 roku zawiera materiał z innych znalezisk.

fot. Skarb z Boscoreale; Following Hadrian; Wikimedia Commons; Creative Commons Attribution-Share Alike 2.0 Generic license.

Najnowsza moneta z depozytu Boscoreale pochodzi z roku 79 n.e., daty erupcji wulkanu. Temperatura powstała po erupcji Wezuwiusza nadała wszystkim złotym monetom (aureusom) piękny czerwony odcień, który widzimy dzisiaj.

fot. Skarb z Boscoreale; Shonagon; Wikimedia Commons; domena publiczna

Odkrycie Skarbu z Boscoreale nie tylko rzuciło światło na bogactwo i luksus rzymskiego społeczeństwa, ale także dostarczyło cennych informacji o sztuce, zwyczajach i życiu codziennym tamtego okresu.