Przesądy dotyczące stłuczenia lustra są powszechne w różnych kulturach i czasach, często kojarzone z nieszczęściem lub przekonaniem o tajemniczej mocy odbitych obrazów. Starożytni Grecy i Rzymianie także przypisywali lustrom niezwykłą moc. Jednak dla starożytnych Majów pęknięte lustra miały zupełnie inne znaczenie.
Badania nad rdzennymi religiami obu Ameryk wykazały, że dla Majów lustra miały funkcję kanałów komunikacji nadprzyrodzonej. W pierwszym tysiącleciu n.e. używali oni luster, wykonanych z ciemnych kawałków wypolerowanej rudy żelaza, jako narzędzi do poszukiwania mistycznych doznań. Szlachta nosiła je na plecach, wystawiała na tronach i umieszczała w grobowcach, aby wpatrywać się w nie podczas używania środków halucynogennych, szukając kontaktu z boskimi istotami.
Pęknięcia w tych lustrach powodowały zniekształcone odbicia, co według wierzeń Majów pozwalało na rozmowę z duchami i bogami. Lustra były kojarzone z krainami zaświatów, gdzie przebywali bogowie, przodkowie i inne istoty duchowe. Artyści Majów często przedstawiali te duchy jako fantastyczne bestie i chimery, a szlachtę jako rozmawiającą z nimi lub korzystającą z nich jako pośredników w kontaktach z innymi światami.
Najbardziej znane przykłady interakcji między bogami a ludźmi przedstawiono na rzeźbach w Yaxchilan w Meksyku. Na inskrypcjach opisano wydarzenia z życia władcy i jego żony, w tym ich audiencję u boga patrona miasta. Rzeźby te, znane jako Nadproża Yaxchilan, obecnie eksponowane są w British Museum i Museo Nacional de Antropología w Meksyku.
Nadproża te opisują zarówno zwykłe życie, jak i wydarzenia o charakterze nadprzyrodzonym. Jedno z nich, Nadproże 25, zostało zaprojektowane jako interaktywne doświadczenie. Teksty na nim zostały napisane od tyłu, tak aby mogły być odczytane poprawnie w lustrzanym odbiciu. Stać pod nim z lustrem miało być dla gości podróżą do krainy nadprzyrodzonej.
Pomimo że starożytne Majowie wykorzystywali lustra jako narzędzia komunikacji z boskimi istotami, dziś są one traktowane bardziej jako artefakty historyczne niż drzwi do innego świata. Jednak ich kulturowe znaczenie i sposób wykorzystania przez Majów pozostają fascynującym zagadnieniem dla badaczy.
na podstawie: Phys.org