Mechanizm z Antykithiry, odkryty w 1901 roku przez płetwonurków badających wrak statku u wybrzeży greckiej wyspy Antykithira, pozostaje jednym z najbardziej zagadkowych artefaktów starożytności. Ten niewielki, zaledwie 33 cm szeroki, 17 cm wysoki i 9 cm głęboki mechanizm z brązu, pochodzi z II wieku p.n.e. i był w stanie przewidywać zaćmienia oraz pozycje planet z niezwykłą precyzją. Jego konstrukcja oraz cel przez lata fascynowały historyków, archeologów i inżynierów.
fot. Mechanizm z Antykithiry; autor: Zde; Wikimedia Commons; Creative Commons Attribution-Share Alike 4.0 International license.
Mechanizm z Antykithiry, często nazywany pierwszym komputerem analogowym, leżał niepozornie w muzeum przez prawie pół wieku, zanim wzbudził zainteresowanie naukowców. Pierwsze dokładniejsze analizy wykazały, że mechanizm składa się z kilkudziesięciu precyzyjnie wykonanych kół zębatych, które napędzały różne tarcze i wskazówki. Był to swego rodzaju ręcznie napędzany kalkulator astronomiczny, który umożliwiał użytkownikom śledzenie ruchów ciał niebieskich.
Współczesne technologie, takie jak tomografia komputerowa i modelowanie 3D, pozwoliły naukowcom na głębsze zrozumienie skomplikowanego mechanizmu. Najnowsze badania przeprowadzone przez astronomów z Uniwersytetu w Glasgow wprowadziły nową perspektywę w badania nad tym starożytnym urządzeniem. Wykorzystując techniki analizy statystycznej, które zwykle stosuje się w badaniach fal grawitacyjnych, naukowcy byli w stanie dokładniej określić funkcje i konstrukcję jednego z kluczowych elementów mechanizmu – pierścienia kalendarza.
fot. Mechanizm z Antykithiry; autor: Therese Clutario; Wikimedia Commons; Creative Commons Attribution 2.0 Generic license.
W 2020 roku zaawansowane zdjęcia rentgenowskie ujawniły szczegóły dotyczące otworów rozmieszczonych pod pierścieniem kalendarza mechanizmu. Uszkodzenia i brakujące fragmenty pierścienia sprawiły, że liczba tych otworów była trudna do określenia. Wstępne analizy sugerowały, że liczba ta mogła wynosić od 347 do 367. Jednak dzięki nowym metodom statystycznym badacze z Glasgow ustalili, że najbardziej prawdopodobna liczba otworów wynosi 354, co odpowiadałoby greckiemu kalendarzowi księżycowemu, a nie egipskiemu kalendarzowi słonecznemu.
Profesor Graham Woan i dr Joseph Bayley z Wydziału Fizyki i Astronomii Uniwersytetu w Glasgow wykorzystali zaawansowane techniki statystyczne, w tym analizę bayesowską oraz metody łańcucha Markowa Monte Carlo. Ich prace dowiodły, że pierścień kalendarzowy mechanizmu z Antykithiry miał prawdopodobnie 354 otwory, co jest setki razy bardziej prawdopodobne niż wcześniejsze hipotezy zakładające 360 otworów.
Precyzyjne rozmieszczenie tych otworów z niewielką średnią odchyłką promieniową wynoszącą zaledwie 0,028 mm świadczy o niesamowitych umiejętnościach starożytnych greckich rzemieślników. Wyniki tych badań nie tylko pogłębiają naszą wiedzę na temat mechanizmu, ale także podkreślają zaawansowane techniki pomiarowe i inżynierskie, jakie stosowano w starożytnej Grecji.
fot. Mechanizm z Antykithiry; autor: Joyofmuseums; Wikimedia Commons; Creative Commons Attribution-Share Alike 4.0 International license.
Mechanizm z Antykithiry jest dowodem na to, jak zaawansowana była starożytna nauka i technika. Dzięki współczesnym technologiom i interdyscyplinarnym badaniom, możemy lepiej zrozumieć, jak działało to niezwykłe urządzenie i jakie miało znaczenie dla starożytnych astronomów. Odkrycia zespołu z Glasgow rzucają nowe światło na ten 2200-letni artefakt, ukazując precyzję i umiejętności rzemieślnicze, które były na wiele wieków przed swoimi czasami.
Copyright © Copyright 2025 Poszukiwania.pl