Skarb z Pińska

W latach 30. XX wieku, w malowniczych okolicach miasta Pińsk, odkryto tajemniczy skarb, który stał się nie tylko przedmiotem zainteresowania archeologów, ale także cennym elementem zbiorów Muzeum Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczypospolitej. To fascynujące znalezisko skrywało w sobie historię bogatą w detale i tajemnice, związane z okresem wczesnego średniowiecza na ziemiach Polesia.

Skarb z Pińska to nie tylko zbiór monet, ale także wyjątkowych ozdób i półfabrykatów, które rzucają światło na ówczesne umiejętności jubilerów. Znalezisko to jest dostępne dla szerokiej publiczności, a jego historia została uchwycona w różnych źródłach, w tym na stronie internetowej Muzeum Narodowego w Lublinie[⊃1;].

fot. skarb z Pińska; autor: MZWDR; Wikipedia; domena publiczna

Według informacji dostępnych na stronie muzeum, skarb został odnaleziony na terenie województwa poleskiego, w okolicach Pińska nad Prypecią[⊃1;]. Choć okoliczności odkrycia nie są jasne, datowanie skarbu w drugiej połowie X wieku, za panowania Mieszka I lub Bolesława Chrobrego w Polsce oraz Włodzimierza Wielkiego na Rusi, dodaje mu niezwykłego historycznego znaczenia[⊃1;].

Na główną część skarbu składają się arabskie dirhemy, z których większość pochodzi z terenów dzisiejszego Iranu, zajmowanych w X wieku przez Samanidów[⊃1;]. Analiza numizmatyczna pozwoliła określić daty powstania niektórych monet na lata 937-938[⊃1;]. W skarbie znalazły się także monety kalifów bagdadzkich z lat 875-925 oraz monety dynastii Bujidów. Interesujące są również próby naśladownictwa dirhemów z państwa Bułgarów Wołżańskich[⊃2;].

Oprócz monet, skarb zawiera zespół 14 srebrnych ozdób oraz liczne fragmenty tego typu wyrobów. Znajdują się wśród nich lunule, bogato zdobione kombinacjami splotów cienkiego drucika, perełkowatymi guzikami oraz małymi okruchami srebra nalewanymi na powierzchnię ozdoby[⊃3;]. Podobne zdobienia mają także obecne w skarbie zausznice, czyli damskie ozdoby głowy[⁴].

fot. skarb z Pińska; autor: MZWDR; Wikipedia; domena publiczna

Warto zaznaczyć, że skarb z Pińska wzbudzał zainteresowanie kolekcjonerów od dawna. Pierwotnie był własnością lubelskiego kolekcjonera Prof. Edwarda Soczewińskiego, by w końcu znaleźć swoje miejsce w zbiorach Muzeum Narodowego w Lublinie[⊃1;].

Odkrycie to jest nie tylko fascynującym elementem historii Polesia, ale również świadectwem funkcjonowania szlaku handlowego między wschodem a Europą Zachodnią w wczesnym średniowieczu. Monety arabskie, dominujące w skarbie, świadczą o roli tego obszaru jako ważnego punktu na szlaku handlowym, który prowadził wzdłuż rzek, m.in. Dniepru, Prypeci czy Bugu[⊃1;].

Skarb z Pińska wzbudza zainteresowanie nie tylko badaczy, ale także szerokiej publiczności. Jego wartość historyczna i kulturowa sprawia, że pozostaje on jednym z fascynujących punktów w dziedzictwie archeologicznym Polski. Odkrycie to, choć dokonane w latach 30. XX wieku, nadal kryje wiele tajemnic i staje się inspiracją dla nowych badań i interpretacji.

Źródła:

1. Muzeum Narodowe w Lublinie, "Skarb z Pińska w zbiorach Muzeum Narodowego w Lublinie", https://zamek-lublin.pl/skarb-z-pinska-w-zbiorach-muzeum-narodowego-w-lublinie/
2. Wikipedia, "Skarb z Pińska", https://pl.wikipedia.org/wiki/Skarb_z_Pińska
3. Ziemie Wschodnie, "Film - Skarb z Pińska", https://ziemiewschodnie.pl/pl/edukacja/materialy-edukacyjne/film-skarb-z-pinska
4. Sketchfab, "Zausznica - Fragment Skarbu z Pińska", https://sketchfab.com/3d-models/zausznica-fragment-skarbu-z-pinska-52f70669490346b2ad02d679296ebf39