Robert. Winkler
Browar Gambrinus w Będzinie
- Przez kruku --
- Thursday, 17 Dec, 2020
Kolejnym browarem zagłębiowskim, jakim chciałem Państwu opisać - jest będziński browar Gambrinus. Ów browar założony został w jednej z dzielnic Będzina Gzichowie. Było to w roku 1879 a uczyniła to rodzina Sercarz. Browar ten powstał na prawym brzegu rzeki Czarnej Przemszy, u podnóża Góry Zamkowej. Często, w literaturze jako datę założenia spotyka się również rok 1874, lecz jak pokazują archiwalne plany miasta Będzin z roku 1877 brak jest jakiejkolwiek adnotacji o istnieniu browaru, mimo, ze zaznaczono niej kilka mniej istotnych zabudowań w architekturze miejskiej .
Prawdopodobnym jest, że pierwszym właścicielem browaru był Albin Bucholtz – lecz pewnym jest, że browar należał do żydowskiej rodziny Sercarz - jako główny właściciel figurował Dawid, natomiast jego bracia zajmowali odpowiednio stanowiska kierownicze, kierownika technicznego Izydor natomiast kierownika handlowego Maurycy.
Tutaj następuje pewna ciekawostka, otóż gdy przetłumaczymy na język polski nazwisko właściciela browaru Korona / o którym to pisałem dla Państwa w poprzednim z moich artykułów / a wiec nazwiska Herzinger będzie ono brzmiało Sercarz.
Można z tego domniemywać iż z końcem XIX wieku w stosunkowo niewielkim mieście jakim był wtedy Będzin konkurowały ze sobą dwa browary-należące zresztą do jednej rodziny – no bo czym wytłumaczyć powstanie 7 lat po założeniu browaru Gambrinus, kolejnego browaru…? Pytanie to czeka po dziś dzień na odpowiedź.
Podobnie, jak browar Korona – browar Gambrinus, był browarem który swoją produkcją wykraczał poza lokalne rynki zbytu. Świadczy o tym zarówno asortyment produkowanego piwa / Lagrowe, Pilzeńskie, Salwator, Kulmbachskie / jak i wielkość produkcji a wyśmienitą jakość produktów potwierdzają medale / srebrny – Paryż 1904 r. oraz złoty – Liege 1905 r. /
Pierwszym ze znaków firmowych browaru były stylizowane w kole litery D i S, w roku 1911 powołano towarzystwo akcyjne browaru o kapitale 200 000 rubli-taki też wynosił roczny obrót browaru – od tego właśnie roku jako nazwę zakładu przyjęto: Browar "Gambrinus" T.A. w Będzinie. Zarząd stanowili Dawid, Izydor i Maurycy Sercarz.
Browar zatrudniał wtedy 40 pracowników, posiadał firmowe składy w Częstochowie, Olkuszu, Radomsku oraz Zawierciu i produkował ok 150 000 wiader piwa.
W latach 30-tych ubiegłego wieku – browar należał do bardziej znacznych w kraju poszerzając swoje składy i reprezentacje o miasta takie jak: Bielsko, Częstochowa, Dziedzice, Katowice, Kielce, Kraków, Królewska Huta, Lipiny, Lubliniec, Łodygowice, Olkuszu, Rybniku, Skała, Tarnowskie Góry, Wolbrom i Żywiec oraz zwiększając swoją produkcję do 25 000 hektolitrów rocznie.
Mimo swojej pozycji na rynku-browar nie posiadał jednolitego znaku firmowego – choć dbano o wizerunek i reklamę firmy wydając materiały reklamowe w postaci: podstawek, szkła firmowego czy tablic reklamowych. Swoistą wizytówką zakładu były piwa jasne i ciemne o zawartości ekstraktu 18%
Z powodu lokalizacji browaru w bliskim sąsiedztwie Czarnej Przemszy-browar był co najmniej dwukrotnie zalewany / w 1911 oraz 1913 roku / zaś straty spowodowane tym faktem, szacowano na kilka tysięcy rubli.
Browar do końca XIX wieku był dynamicznie rozwijającym się przedsiębiorstwem którego produkcja wzrosła 10 razy a zatrudnienie 4-krotnie.
Okres wojny browar przetrwał bez bardziej znacznych zniszczeń – lecz z powodu okupacji, zmieniono jego nazwę na Brauerei Gambrinus A.G. in Bendzin.
Od czasu zakończenia wojny do likwidacji browaru w 1970 roku, zakład wchodzi w skład samych zakładów co browar Zamkowy i Sosnowiec – produkcja browaru nadal rosła, a w latach 50-tych duże partie piwa z Państwowego Browaru Gambrinus w Będzinie były wysyłane do odbudowującej się stolicy. W roku 1951 pojawił się nowy znak firmowy – trzy liście z szyszką chmielu, od tego też roku do roku 1967 browar był siedzibą Będzińskich Zakładów Piwowarsko-Słodowniczych.
W całym swoim powojennym okresie, browar produkował trzy gatunki piwa, dwa jasne o zawartości ekstraktu 9° i 12° oraz jedno ciemne o ekstraktywności 11°.
Głównym rynkiem zbytu w okresie powojennym były powiaty: będziński, olkuski, tarnogórski i zawierciański – ale piwa będzińskiego browaru znane były również w innych miastach.
Browar całkowicie przestał produkować piwo w 1971 roku, a jego zabudowania wyburzono w 1973 roku – likwidacja owa, związana była z rozbudową browaru w Tychach / do którego to browar należał / jak również wyeksploatowaniem urządzeń oraz faktem iż przystąpiono do przebudowy centrum miasta celem usprawnienia dojazdu do budowanej huty ‘Katowice’ – wtedy to miasto straciło częściowo swój zabytkowy charakter a nowa droga prowadziła przez będziński rynek.
Dziś z browaru nie zostało nic, na jego miejscu znajduje się główne skrzyżowanie w mieście zwane ‘nerką’ a jedyny ślad po istnieniu zakładu to nazwa ulicy – w postaci ulicy Browarnej.
POLECAMY TAKŻE:
[removed][removed]
Prawdopodobnym jest, że pierwszym właścicielem browaru był Albin Bucholtz – lecz pewnym jest, że browar należał do żydowskiej rodziny Sercarz - jako główny właściciel figurował Dawid, natomiast jego bracia zajmowali odpowiednio stanowiska kierownicze, kierownika technicznego Izydor natomiast kierownika handlowego Maurycy.
Tutaj następuje pewna ciekawostka, otóż gdy przetłumaczymy na język polski nazwisko właściciela browaru Korona / o którym to pisałem dla Państwa w poprzednim z moich artykułów / a wiec nazwiska Herzinger będzie ono brzmiało Sercarz.
Można z tego domniemywać iż z końcem XIX wieku w stosunkowo niewielkim mieście jakim był wtedy Będzin konkurowały ze sobą dwa browary-należące zresztą do jednej rodziny – no bo czym wytłumaczyć powstanie 7 lat po założeniu browaru Gambrinus, kolejnego browaru…? Pytanie to czeka po dziś dzień na odpowiedź.
Podobnie, jak browar Korona – browar Gambrinus, był browarem który swoją produkcją wykraczał poza lokalne rynki zbytu. Świadczy o tym zarówno asortyment produkowanego piwa / Lagrowe, Pilzeńskie, Salwator, Kulmbachskie / jak i wielkość produkcji a wyśmienitą jakość produktów potwierdzają medale / srebrny – Paryż 1904 r. oraz złoty – Liege 1905 r. /
Pierwszym ze znaków firmowych browaru były stylizowane w kole litery D i S, w roku 1911 powołano towarzystwo akcyjne browaru o kapitale 200 000 rubli-taki też wynosił roczny obrót browaru – od tego właśnie roku jako nazwę zakładu przyjęto: Browar "Gambrinus" T.A. w Będzinie. Zarząd stanowili Dawid, Izydor i Maurycy Sercarz.
Browar zatrudniał wtedy 40 pracowników, posiadał firmowe składy w Częstochowie, Olkuszu, Radomsku oraz Zawierciu i produkował ok 150 000 wiader piwa.
W latach 30-tych ubiegłego wieku – browar należał do bardziej znacznych w kraju poszerzając swoje składy i reprezentacje o miasta takie jak: Bielsko, Częstochowa, Dziedzice, Katowice, Kielce, Kraków, Królewska Huta, Lipiny, Lubliniec, Łodygowice, Olkuszu, Rybniku, Skała, Tarnowskie Góry, Wolbrom i Żywiec oraz zwiększając swoją produkcję do 25 000 hektolitrów rocznie.
Mimo swojej pozycji na rynku-browar nie posiadał jednolitego znaku firmowego – choć dbano o wizerunek i reklamę firmy wydając materiały reklamowe w postaci: podstawek, szkła firmowego czy tablic reklamowych. Swoistą wizytówką zakładu były piwa jasne i ciemne o zawartości ekstraktu 18%
Z powodu lokalizacji browaru w bliskim sąsiedztwie Czarnej Przemszy-browar był co najmniej dwukrotnie zalewany / w 1911 oraz 1913 roku / zaś straty spowodowane tym faktem, szacowano na kilka tysięcy rubli.
Browar do końca XIX wieku był dynamicznie rozwijającym się przedsiębiorstwem którego produkcja wzrosła 10 razy a zatrudnienie 4-krotnie.
Okres wojny browar przetrwał bez bardziej znacznych zniszczeń – lecz z powodu okupacji, zmieniono jego nazwę na Brauerei Gambrinus A.G. in Bendzin.
Od czasu zakończenia wojny do likwidacji browaru w 1970 roku, zakład wchodzi w skład samych zakładów co browar Zamkowy i Sosnowiec – produkcja browaru nadal rosła, a w latach 50-tych duże partie piwa z Państwowego Browaru Gambrinus w Będzinie były wysyłane do odbudowującej się stolicy. W roku 1951 pojawił się nowy znak firmowy – trzy liście z szyszką chmielu, od tego też roku do roku 1967 browar był siedzibą Będzińskich Zakładów Piwowarsko-Słodowniczych.
W całym swoim powojennym okresie, browar produkował trzy gatunki piwa, dwa jasne o zawartości ekstraktu 9° i 12° oraz jedno ciemne o ekstraktywności 11°.
Głównym rynkiem zbytu w okresie powojennym były powiaty: będziński, olkuski, tarnogórski i zawierciański – ale piwa będzińskiego browaru znane były również w innych miastach.
Browar całkowicie przestał produkować piwo w 1971 roku, a jego zabudowania wyburzono w 1973 roku – likwidacja owa, związana była z rozbudową browaru w Tychach / do którego to browar należał / jak również wyeksploatowaniem urządzeń oraz faktem iż przystąpiono do przebudowy centrum miasta celem usprawnienia dojazdu do budowanej huty ‘Katowice’ – wtedy to miasto straciło częściowo swój zabytkowy charakter a nowa droga prowadziła przez będziński rynek.
Dziś z browaru nie zostało nic, na jego miejscu znajduje się główne skrzyżowanie w mieście zwane ‘nerką’ a jedyny ślad po istnieniu zakładu to nazwa ulicy – w postaci ulicy Browarnej.
POLECAMY TAKŻE:
[removed][removed]
.jpg)
